بازی یکی از نیازهای اساسی کودکان به شمار میرود. بازی مهمترین و اساسیترین فعالیت کودک به شمار میرود که در عین سرگرم کردن کودک کارکردهای مهم دیگری را داراست که هر یک از این کارکردها به جنبهای از زندگی کودک مربوط میشوند که او را برای ورود به زندگی بزرگسالی آماده میسازند. به خصوص در سنین پیش از دبستان و محدوده سنی 3-5 سال که کودکان تازه وارد محیط های اجتماعی شده و می توانند آغوش مادر را ترک کنند. لذا این دوران فرصت مناسبی برای یادگیری بازی بات گروه همسالان و یادگیری تعامل و شمارکت اجتماعی است.
از دگر سو امروزه در بسیاری از خانه ها به علت گسترش تک فرزندی، بچه ها فرصت کمی برای وقت گذرانی با بچه های همسن و سال خود دارند و لذا این دست از کودکان اگر به اندازه کافی با همسالان خود به تعامل نپردازند بعد از مدتی وقتی در یک جمع کودکانه قرار می گیرند احتمالا نحوه بازی مشارکتی، تعامل با همسالان و .. را بلد نیستند.
لذا خیلی از آموزشهای تربیتی را میتوان در خلال بازیها به کودک نشان داد و به راحتی کودک را در مسیر درست تربیت نمود. همانطور که از خلال بازیهای کودک نیز میتوان به شرایط عاطفی کودک ، احساسات و افکار کودک میتوان پی برد. بنابراین بسیار لازم است که والدین و مربیان به اهمیت بازی در زندگی کودک توجه داشته و شرایط مناسب را برای بازیهای مناسب فراهم سازند.
بازی مهمترین و اساسیترین فعالیت کودک به شمار میرود که در عین سرگرم کردن کودک کارکردهای مهم دیگری را داراست که هر یک از این کارکردها به جنبهای از زندگی کودک مربوط میشوند .
به گفته انجمن روان پزشکی کودکان آمریکا، کسب توانایی همکاری کودکان در سنین پیش دبستانی در گروههای سنی شان توسعه می یابد. لذا والدین می توانند با یک برنامه ریزی منظم برای گروههای بازی با دیگر کودکان پیش دبستانی زمینه ارتقا خصوصیات اجتماعی فرزندشان را فراهم آورند.
انواع گروههای بازی پیش دبستانی
معمولا گروههای همبازی پیش دبستانی می توانند از طریق والدین، انجمن ها، مدارس یا مراکز مذهبی تشکیل یابند.
سن. بچه هایی که می خواهند در یک گروه بازی قرار گیرند باید تقریبا از شرایط سنی یکسانی برخوردار باشند. این امر سبب کاهش درگیری و کشمکش های اجتماعی و هیجانی که اغلب به دلیل عدم تعادل در پیشرفت یکسان سنی به وجود می آید ، می گردد. اغلب کودکان عضو در این گروههای همبازی سن 3-5 سال باید داشته باشند.
امروزه در بسیاری از خانه ها به علت گسترش تک فرزندی، بچه ها فرصت کمی برای وقت گذرانی با بچه های همسن و سال خود دارند
اهمیت. گروههای هم بازی در سنین پیش دبستانی میتوانند از طریق بازی های ساختارمند و بدون ساختار نقش حیاتی در رشد فیزیکی، شناختی، هیجانی و اجتماعی کودکان داشته باشند.
مقیاس زمانی. توانایی توجه(فراخنای توجه) در کودکان پیش دبستانی بسیار محدود و کوتاه است و ممکن است لازم باشد به یک سری کارهای روزانه خاص معطوف گردد. دوره های زمانی این گروههای همبازی باید برای زمانهای کوتاه برنامه ریزی گردد و در زمان تغذیه یا چرت بچه ها از این فعالیتها خودداری شود.
هشدار!
این گروههای همبازی ممکن است باعث شیوع بیماری ها شوند. شستن دستها و دیگر روشهای جلوگیری از شیوع بیماری باید همواره به والدین و بچه ها گوشزد شود.
ایده هایی برای گروههای بازی
همانطور که اشاره شد گروههای بازی می توانند اجتماعی شدن کودکان را از طریق یاد دادن چگونگی تعامل با دیگران تسهیل نماید. این گردهم آیی ها خود می تواند آنها را در معرض فعالیتهای مختلفی قرار دهد و آنها را تشویق به کسب تجربیات تازه نماید.
بنابراین یافتن راههای جذاب برای مشغول نگه داشتن اعضای گروههای همبازی می تواند تاثیرگذاری و تداوم این گروهها را تضمین کند.
در ادامه به برخی از این روشها اشاره خواهد شد.
قدم زدن در طبیعت
برگزاری اردوهای کوتاه مدت پیاده روی خارج از شهر در هر فصل می تواند کودکان را در این سن با زیبایی های طبیعت آشنا کند. انجام فعالیتهایی نظیر جمع کردن سنگ و یا برگ درختان، دیدن تالابها و گرفتن عکس از گیاهان و گلها، مطالب آموزنده ای درباره ویژگی های هر فصل و پوشش گیاهی همه به آنها می آموزد. همچنین باعث می شود که توجه بچه ها به حفظ و مراقبت از محیط زیست افزایش یابد. همچنین سعی کنید درباره تغییرات آب و هوایی و حیوانات منطقه با بچه ها صحبت کنید.
گروههای هم بازی در سنین پیش دبستانی میتوانند از طریق بازی های ساختارمند و بدون ساختار نقش حیاتی در رشد فیزیکی، شناختی، هیجانی و اجتماعی کودکان داشته باشند.
مسافرتهای کوتاه مدت رشته ای
گردشهایی به مناطقی که مورد علاقه کودکان هستند ترتیب دهید تا ضمن تهییج کودکان، شما به عنوان والدین فرصت لازم برای بررسی رفتار عمومی فرزنتان را داشته باشید. رفتن به باغ وحش حیوانات اهلی، موزه و بخش کودکان کتابخانه ها می تواند به تدریج طرز برخورد درست را به آنها بیاموزد.
زمان هنر
بچه ها در این دوره سنی از کار کردن با وسایلی مانند ماژیک، چسب، رنگ و ... لذت می برند. برخی از فعالیتهای هنری مانند رنگ آمیزی تصویر کودکان یا درست کردن گردن بند با ماکارانی و ... را انتخاب کنید تا انجام دهند. انجام این فعالیتها به کاهش استرس و بی نظمی بچه ها کمک کرده و مشارکت فعال آنها را ترغیب خواهد کرد. برای انجام این فعالیتها باید لباس کهنه یا مخصوص بپوشند و کف اتاق یا محوطه را با روزنامه بپوشانند تا تمیز کردن آن به راحتی انجام شود. ضمنا درخواست از کودکان برای توصیف بازی مورد علاقه شان می تواند به افزایش خلاقیت آنها کمک کند.
زمان بازی
اعضای گروهها را تقسیم بندی و سازمان بندی کنید تا بازی های ذهنی را با هم انجام دهند. بازی های پیش دبستانی مانند قایم موشک، بشین و پاشو و .. می تواند در محیط های باز و مسقف انجام شود. ویژگی این بازی ها این است که خیلی سریع زمینه آغاز آنها فراهم می شود و امکانات خاصی نمی خواهد و پس از اتمام ، نیاز به تمیزکاری و مرتب سازی محیط ندارد.
ضمنا درخواست از کودکان برای توصیف بازی مورد علاقه شان می تواند به افزایش خلاقیت آنها کمک کند.
کلاسهای قرآنی
توام کردن جلسات بازی ها با داستانهای قرآنی شیرین و جذاب، می تواند به افزایش شادی و از طرف دیگر پرورش جنبه های اخلاقی انها کمک کند. هم چنین پوشیدن لباسهای شاد در این زمان و حتی بازی کردن نمایش های مرتبط با داستان فوق الذکر برای کودکان بسیار جذاب است.